Các bộ phim lấy chủ đề về thực trạng xã hội đang chạm tới nhiều người hiện nay , cái hay của những bộ phim kiểu này không cần cốt truyện quá cao siêu như có năng lực siêu nhiên hay đến một thế giới đặc biệt nào đó . Nó chỉ đơn thuần thể hiện rõ những vấn đề mà ta đang đối mặt hằng ngày , thông qua nét điện ảnh của phim đã khiến chúng ta nhìn rõ hơn về vấn đề của hơn thôi .

Nổi bật gần đây chính là bộ phim trung quốc này - “Upsteam” .

Bối cảnh câu chuyện

Cao Chí Luỹ, một lập trình viên già, sau hơn hai chục năm cống hiến cho một doanh nghiệp công nghệ, bị sa thải. Anh là trụ cột gia đình, cần kiếm tiền nuôi vợ và con nhỏ, cùng bố mẹ già. Anh cũng cần phải trả góp tiền nhà hàng tháng do mua vay ngân hàng. Khó khăn chồng chất khi anh không thể xin được việc do quá tuổi, và anh không còn cách nào khác phải đi chạy làm shipper. Và từ một kẻ xây dựng hệ thống, giờ anh phải chật vật hạ cái tôi xuống để kiếm đồng tiền từ khách hàng, cũng như xin bí kíp từ những người shipper khác để có thể leo rank thi đấu trong chính hệ thống công nghệ do những người như anh tạo ra.

Kết phim anh ta tạo ra một ứng dụng nhỏ chỉ đường cho những tài xế dựa vào nguồn dữ liệu của các kinh nghiệm các shipper cấp cao , con đường sẽ trở nên tắt hơn và giúp các shipper khác cũng giao được hàng nhanh hơn như anh ta . Anh ta cũng đã biết cách buông bỏ căn nhà đắt tiền lúc trước và chuyển đến căn hộ nhỏ hơn phù hợp với thu nhập của mình

Vượt qua nghịch cảnh

Một xã hội cạnh tranh khốc liệt như không chỉ riêng trung quốc mà còn là các quốc gia đông dân khác . Chúng ta phải lăn lộn trong một thành phố nồng nhiệt , tấp nập nếu không muốn bỏ lại phía sau . Bạn là sống được một thành phố như này một dễ dàng có thể công việc của bạn đã tốt hơn và đem lại giá trị cao hơn rất nhiều người . Nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng may mắn giữ được công việc này mãi được . Chúng ta rồi sẽ bị cạnh tranh bởi những người khác đều muốn nhắm đến “vùng an toàn” của ta .

Nhân vật chính của bộ phim đã nạn nhân của điều đó và thứ anh ấy có thể làm lúc này đó là vươn lên từ đáy vực

Khi người ta ở dưới đáy vực, thì chẳng có đường nào thoát ngoài việc bò lên.

Dù có đi shipper mệt mỏi nhưng anh ấy vẫn không quên mất mình là một lập trình viên , một người có thể tạo ra các sản phẩm phần mềm giá trị . Khi mà dù phải lao động , anh này vẫn dành thời gian để tạo ra ứng dụng mà anh tin có thể giúp tăng năng suất làm việc cũng như giúp đỡ cho nhiều người khác

Liệu cái kết phim đã thực sự “kết” ?

Hơn bao giờ hết mình rất muốn sẽ nhận được một cái kết trọn vẹn từ bộ phim này , “ngây thơ” tin rằng nó sẽ được tác giả kết thúc một kết thúc có hậu như bao bộ phim khác lắm . Nhưng hiện tại cái kết này mình vẫn có nhiều điểm đồng tình và chưa đồng tình

Đồng tình rằng cái kết , Cao Chí Lũy đã biết mình phải thoát khỏi cái bẫy chủ nghĩa tiêu dùng đang hiện hữu , chuyển sang một căn hộ nhỏ hơn . Với số tiền shipper dư dả ấy và mức lương khi quay lại lập trình ấy anh ta có hội để làm lại từ đầu , biết tiết kiệm chi tiêu và dùng đúng mục đích hơn

Tuy nhiên , sản phầm phần mềm ấy mà anh ta hay muốn “tối ưu” ấy sẽ luôn không có hồi kết nó chỉ đơn thuần thay đổi luật chơi chứ không phá bỏ hệ thống , các shipper sau khi có được công cụ này sẽ bị đặt thêm giới hạn mới để vượt qua với y như cách mà công nghệ AI hiện nay đang ảnh hưởng đến ngành lập trình và văn phòng vậy . Đây chính là mặt của sự phát triển mà ta phải chấp nhận , liệu phần mềm này của anh có bị đối thủ cạnh tranh không , liệu nó có phải vướng vào các pháp lý khi các con đường được tối ưu hóa ấy thường sẽ không đúng luật một chút vì cái yếu tố gọi là tốc độ giao hàng . Anh ta vẫn đang tiếp tục làm thuê cho công ty phần mềm mới ấy , liệu có chắc rằng công ty này sẽ không thay thế anh ta nếu họ tìm được một người làm được tốt hơn hay không .

”Cố gắng ắt thành công” – Một giấc mơ nguy hiểm:

Câu chuyện của Cao Chí Luỹ dù có hậu nhưng vô tình tô hồng sự khắc nghiệt của thị trường lao động. Trên thực tế, không phải ai cũng đủ kỹ năng để tạo ra ứng dụng hay tìm lại công việc ổn định. Bộ phim quên mất những người không có đặc quyền tri thức như anh.

Một trong những bình luận mà mình đã gặp được trên reddit .

Anh bạn này chỉ ra được một số góc nhìn rằng kết phim vẫn đang cố thỏa mãn khát khao được thành công của chúng ta . Cứ cố gắng rồi sẽ tới cái kết có hậu . Nhưng liệu cuộc đời này có dễ dàng như vậy ?

May mắn và nỗ lực là thứ phải luôn đi kèm với nhau , Chúng ta không khó để bắt gặp những mảnh đời còn vất vưởng hơn chúng ta , liệu lúc đó có phải do họ chưa đủ cố gắng ?

Ngoài ra , chúng ta đã có bao giờ tự thắc mắc tại sao xã hội lại có những định kiến không thu nhập tốt hay địa vị cao thì chúng ta sẽ bị xem thường , liệu nó đang khiến ta ngày càng thêm áp lực cả về mặt tinh thần hay sao

Dẫn chứng: Ở Hàn Quốc, tỷ lệ tự tử cao ở nam giới trung niên một phần do áp lực “phải là trụ cột giàu có”.

Hmm chắc cũng có có phản biện cho rằng ta vẫn có thể lựa chọn tránh xa chủ nghĩa tiêu dùng và chọn sống giản dị hơn nhưng nào cuộc sống dễ dàng như thế ?. Con cái chúng ta vẫn sẽ cần được hưởng những môi trường học tập tốt để phát triển tốt hơn , có một trường trong lành , một dinh dưỡng chất lượng và một y tế chu đáo cũng là một điều kiền tối thiểu mà ta cần đạt được

Ai cũng có những lúc thất nghiệp và sa cơ như Cao Chí Lũy dù muốn hay là không và không phải lúc nào ta cũng có thể lường trước cả được . Điều này cần được chung tay bởi nhiều người , bởi chính phủ và cả xã hội . Những quốc gia tự do họ cũng đều nghĩ đến điều này , họ đã luôn đấu tranh để khiến nó không xảy ra , vì vậy các chính sách an sinh của họ thường rất tốt là điều không thể chối cãi

Chúng ta sẽ không thể thay đổi được nhiều điều nếu chỉ là một cánh chim bé nhỏ vùng vẫy trong bầu trời rộng lớn , giải pháp vẫn phía trước nếu cùng nhau thực hiện. Cả chiều dài lịch sử của ông cha ta đã đấu tranh để đạt được những thành quả mà ta hưởng như ngày nay . Hiện tại ta liệu cũng đang có thứ đang cần phải đấu tranh ??

Kết luận

Vấn đề của Cao Chí Luỹ không thể giải quyết bằng nỗ lực cá nhân hay kết thúc có hậu giản đơn. Nó đòi hỏi sự thay đổi từ gốc rễ: phá bỏ định kiến văn hóa, cải cách hệ thống giáo dục, xây dựng mô hình kinh tế công bằng, và quan trọng nhất là nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết.

Như nhà xã hội học Zygmunt Bauman từng nói: “Trong thế giới phiền muộn này, sự tử tế là cuộc cách mạng cuối cùng” — có lẽ, tử tế với chính mình và đồng loại mới là chìa khóa thoát khỏi “vực” xã hội.

Một cái kết có thể sẽ tốt hơn, Cao Chí Luỹ tự mình tạo app để “sống sót”, nhưng điều này duy trì tư duy cạnh tranh đơn lẻ. Trong khi đó, nếu các shipper hợp tác để đàm phán tập thể với công ty, họ có thể đòi hỏi mức lương công bằng hơn hoặc thành lập các hiệp hội lao động tự quản, nơi người lao động cùng nhau đấu tranh cho quyền lợi thay vì chạy đua leo thang cá nhân. Như lời nhân vật chính: “Khi ở đáy vực, cách duy nhất là bò lên” – nhưng sẽ tốt hơn nếu xã hội không để ai rơi xuống vực ngay từ đầu.